“The Mediterranean Option”: On the Politics of Regional Affiliation in Current Israeli Cultural Imagination

“The Mediterranean Option”: On the Politics of Regional Affiliation in Current Israeli Cultural Imagination

Free download Download
  • Description

Product Description

Gil Z. Hochberg

The growing appeal of Mediterraneanism or “the Mediterranean option” (ha-opt’sia ha-yam tikhonit) as it is often referred to in Israel, can be at least partially understood in relation to the Oslo peace negotiations and their  promise of replacing Israel’s isolated position in the region with a model of economic, political, and cultural integration. Perhaps it was the apparent difficulties involved in reaching a peace agreement, rather than the promise of peace itself, that drove many Israelis, including key public figures and intellectuals, to embrace the “Mediterranean option.”

This paper closely examines the ideological stakes involved in the intellectual and cultural endeavors of making Israel “Mediterranean.” What, I ask, is the appeal of Mediterraneanism for Israelis at this particular time and juncture? How is it that an ethno-national culture, which for the most part has until recently rejected or ignored the Mediterranean (as both “sea” and “region”) as a site of cultural identification, negating it in favor of ethno-national territorial centrality, has suddenly so embraced the sea and its regional promise? And more precisely, what does this promise entail? How does the Israeli-Palestinian conflict prefigure within it? Finally, and most central to my investigation, is the relationship between yam tikhoniyut as a geo-cultural regional affiliation, and mizrachiyut as an ethnic Israeli-Jewish classification. How are we to understand these different articulations of Israeli/Jewish locality and collective identity, and how are we to further understand their distinct rendition of politics vis-à-vis the Zionist national project?

+ Abstract

Gil Z. Hochberg

The growing appeal of Mediterraneanism or “the Mediterranean option” (ha-opt’sia ha-yam tikhonit) as it is often referred to in Israel, can be at least partially understood in relation to the Oslo peace negotiations and their  promise of replacing Israel’s isolated position in the region with a model of economic, political, and cultural integration. Perhaps it was the apparent difficulties involved in reaching a peace agreement, rather than the promise of peace itself, that drove many Israelis, including key public figures and intellectuals, to embrace the “Mediterranean option.”

This paper closely examines the ideological stakes involved in the intellectual and cultural endeavors of making Israel “Mediterranean.” What, I ask, is the appeal of Mediterraneanism for Israelis at this particular time and juncture? How is it that an ethno-national culture, which for the most part has until recently rejected or ignored the Mediterranean (as both “sea” and “region”) as a site of cultural identification, negating it in favor of ethno-national territorial centrality, has suddenly so embraced the sea and its regional promise? And more precisely, what does this promise entail? How does the Israeli-Palestinian conflict prefigure within it? Finally, and most central to my investigation, is the relationship between yam tikhoniyut as a geo-cultural regional affiliation, and mizrachiyut as an ethnic Israeli-Jewish classification. How are we to understand these different articulations of Israeli/Jewish locality and collective identity, and how are we to further understand their distinct rendition of politics vis-à-vis the Zionist national project?

“خيار المتوسطية”: حول سياسة الانخراط الإقليمي في المخيلة الثقافية الإسرائيلية المعاصرة

چيل هوخبيرغ

إنَّ تعالي مناشدة المتوسّطية أو “الخيار المتوسّطي”، كما يُشار إليها في إسرائيل، يمكن أن تُفهم ولو جزئيًا عبر صلتها بمفاوضات أوسلو للسلام وتبشيرها بتحقيق انقلاب على صعيد مكانة إسرائيل المنعزلة في المنطقة بواسطة اعتماد نموذج للاندماج الاقتصادي والسياسي والثقافي. ربما جاء هذا التبشير كما يبدو نتيجة للعثرات الماثلة أمام محاولات التوصّل إلى معاهدة سلام، وليس بالضرورة نتيجة لبشارة تحقيق السلام نفسه، مما أدّى بالعديد من الإسرائيليّين، ومن ضمنهم شخصيات عامة ومفكّرين، إلى تبنّي “خيار المتوسطية”.

تفحص هذه المقالة عن قرب العثرات الأيديولوجية المتورّطة في المساعي الفكرية والثقافية الرامية إلى تحويل إسرائيل إلى “متوسطية”. أتساءل، لماذا ظهرت النزعة الإسرائيلية إلى المتوسطية في هذه الفترة الزمنية وفي هذا المنعطف التاريخي تحديدًا؟ كيف أضحت ثقافة إثنو-قومية، رفضت أو تجاهلت بمجملها حتى قبل فترة وجيزة المتوسطية (بوصفها “بحرًا” و”منطقة”) كحيّز للتماثل الثقافي، وتنكّرت لها لصالح التشديد على مركزية الهوية الإثنو-قومية الإقليمية، بصورة مفاجئة، إلى ثقافة تحتضن البحر ومدلوله الإقليمي؟ وبصورة أدق، ما هي التعهّدات المشتملة في هذه البشارة؟ كيف يُنظر إلى الصراع الإسرائيلي الفلسطيني ضمن هذه البشارة؟ وأخيرًا، وبصورة أكثر مركزية لبحثي الحالي، هو فحص العلاقة التي تربط المتوسّطية، بوصفها اندماجًا جغرافيًا ثقافيًا وإقليميًا، وبين الهوية الشرقية، بوصفها تصنيفًا إسرائيليًا يهوديًا إثنيًا. كيف علينا أن نفهم هذه التمفصلات المختلفة للنزعة المحلّية الإسرائيلية/اليهودية والهوية الجمعية، وكيف يمكننا تعزيز فهمنا بخصوص ترجمة سياسية صريحة لهذه النزعة في مقابل المشروع القومي الصهيوني؟

“האופציה הים-תיכונית”: על הפוליטיקה של ההשתייכות האזורית בדמיון התרבותי הישראלי בימינו

גיל הוכברג

בעשורים האחרונים הולך וגובר כוח המשיכה של הים-תיכוניות – או “האופציה הים-תיכונית”, כפי שנוהגים לכנותה בישראל. אחד ההסברים למשיכה זו הוא המשא ומתן לשלום באוסלו, שהציע לישראל אפשרות להמיר את בידודה באזור במודל של השתלבות כלכלית, פוליטית ותרבותית. ייתכן שמה שהניע ישראלים רבים, לרבות דמויות ציבוריות ואינטלקטואליות בולטות, לאמץ את “האופציה הים-תיכונית” הוא לא ההבטחה לשלום דווקא אלא הקשיים הכרוכים בהשגתו.

מאמר זה בוחן לעומק את הסיכונים האידיאולוגיים הכרוכים במאמצים האינטלקטואליים והתרבותיים להפוך את ישראל ל”ים-תיכונית”. הוכברג נדרשת במאמר לשאלות כגון: מדוע התעוררה המשיכה של הישראלים לים-תיכוניות דווקא בנקודת זמן זו? כיצד קרה שתרבות אתנו-לאומית, שבמידה רבה התנערה או התעלמה עד כה מהים התיכון (הן כ”ים” הן כ”אזור”) כמוקד להזדהות תרבותית והעדיפה על פניו ריכוזיות טריטוריאלית אתנו-לאומית אימצה פתאום את הים התיכון ואת הבטחתו האזורית? ובמה בעצם כרוכה הבטחה זו? ומה מקומו של הסכסוך הישראלי-פלסטיני בים תיכוניות? ואולם השאלה המרכזית ביותר שנדונה במאמר היא שאלת היחסים בין הים תיכוניות כהשתייכות גיאו-תרבותית אזורית ובין המזרחיות כסיווג אתני ישראלי-יהודי: כיצד עלינו להבין את הביטויים השונים הללו ללוקאליות ולזהות קולקטיבית ישראלית/יהודית, וכיצד עלינו להבין את ההבדל באופן שבו הם מתרגמים את הפוליטיקה לשפת המפעל הלאומי הציוני?

 “Akdenizlilik Seçeneği”: Yaygın İsrail Kültürel İmgeleminde Bölgesel Ortaklık Politikası üzerine

Gil Hochberg

Akdenizlilik ya da İsrail’de sıkça adlandırıldığı gibi “Akdeniz seçeneği”ne (Ha-opt’sia ha-yam tikhonit) artan ilgi, Oslo barış görüşmeleri ve İsrail’in ekonomik, siyasi ve kültürel entegrasyon modeli ile bölgedeki izole konumunu değiştirmeye yönelik sözleri ile ilişkilendirilerek kısmen de olsa anlaşılabilir. Belki, önemli kamusal figürler ve aydınlar da dahil olmak üzere birçok İsrailliyi “Akdenizlilik seçeneği”ni sahiplenmeye iten barış sözünün kendisinden ziyade, barış anlaşmasına ulaşmadaki belirgin zorluklardı.

Bu makale İsrail’i “Akdenizli” yapma yolunda harcanan entelektüel ve kültürel çabaların ideolojik temellerini yakından inceler. Buradaki ana soru, bu belirli zaman ve noktada İsrailliler için Akdenizliliğin neden sahiplenildiğidir. Büyük çoğunluğu yakın zamana kadar Akdeniz’i (gerek “deniz” gerek bölgesel anlamda) kültürel özdeşleşme alanı olarak reddeden veya ona itibar etmeyen ve onu teritoryal merkeziyet lehine olumsuzlayan bu etnik-milliyetçi kültür, nasıl birden bire bu deniz ve onun bölgesel vaatlerini benimser oldu?  Daha doğrusu, bu vaat nasıl bir şarta bağlanmaktadır? İsrail-Filistin çatışması bunun içinde nasıl öngörülmektedir? Araştırmamın en temelinde ise jeo-kültürel bölgesel ortaklık olarak yam tikhoniyut (Akdeniz) ile etnik İsrail-Yahudi sınıflandırması olan mizrachiyut (doğululuk) arasındaki ilişki yatmaktadır. İsrail/Yahudi yerelliği ve toplumsal hafızasının bu farklı eklemlemelerini ve Siyonist ulusal projesine karşılık bu bambaşka temsil siyasetini nasıl anlamlandırmalıdır?

+ Abstact in Arabic

“خيار المتوسطية”: حول سياسة الانخراط الإقليمي في المخيلة الثقافية الإسرائيلية المعاصرة

چيل هوخبيرغ

إنَّ تعالي مناشدة المتوسّطية أو “الخيار المتوسّطي”، كما يُشار إليها في إسرائيل، يمكن أن تُفهم ولو جزئيًا عبر صلتها بمفاوضات أوسلو للسلام وتبشيرها بتحقيق انقلاب على صعيد مكانة إسرائيل المنعزلة في المنطقة بواسطة اعتماد نموذج للاندماج الاقتصادي والسياسي والثقافي. ربما جاء هذا التبشير كما يبدو نتيجة للعثرات الماثلة أمام محاولات التوصّل إلى معاهدة سلام، وليس بالضرورة نتيجة لبشارة تحقيق السلام نفسه، مما أدّى بالعديد من الإسرائيليّين، ومن ضمنهم شخصيات عامة ومفكّرين، إلى تبنّي “خيار المتوسطية”.

تفحص هذه المقالة عن قرب العثرات الأيديولوجية المتورّطة في المساعي الفكرية والثقافية الرامية إلى تحويل إسرائيل إلى “متوسطية”. أتساءل، لماذا ظهرت النزعة الإسرائيلية إلى المتوسطية في هذه الفترة الزمنية وفي هذا المنعطف التاريخي تحديدًا؟ كيف أضحت ثقافة إثنو-قومية، رفضت أو تجاهلت بمجملها حتى قبل فترة وجيزة المتوسطية (بوصفها “بحرًا” و”منطقة”) كحيّز للتماثل الثقافي، وتنكّرت لها لصالح التشديد على مركزية الهوية الإثنو-قومية الإقليمية، بصورة مفاجئة، إلى ثقافة تحتضن البحر ومدلوله الإقليمي؟ وبصورة أدق، ما هي التعهّدات المشتملة في هذه البشارة؟ كيف يُنظر إلى الصراع الإسرائيلي الفلسطيني ضمن هذه البشارة؟ وأخيرًا، وبصورة أكثر مركزية لبحثي الحالي، هو فحص العلاقة التي تربط المتوسّطية، بوصفها اندماجًا جغرافيًا ثقافيًا وإقليميًا، وبين الهوية الشرقية، بوصفها تصنيفًا إسرائيليًا يهوديًا إثنيًا. كيف علينا أن نفهم هذه التمفصلات المختلفة للنزعة المحلّية الإسرائيلية/اليهودية والهوية الجمعية، وكيف يمكننا تعزيز فهمنا بخصوص ترجمة سياسية صريحة لهذه النزعة في مقابل المشروع القومي الصهيوني؟

+ Abstract in Hebrew

“האופציה הים-תיכונית”: על הפוליטיקה של ההשתייכות האזורית בדמיון התרבותי הישראלי בימינו

גיל הוכברג

בעשורים האחרונים הולך וגובר כוח המשיכה של הים-תיכוניות – או “האופציה הים-תיכונית”, כפי שנוהגים לכנותה בישראל. אחד ההסברים למשיכה זו הוא המשא ומתן לשלום באוסלו, שהציע לישראל אפשרות להמיר את בידודה באזור במודל של השתלבות כלכלית, פוליטית ותרבותית. ייתכן שמה שהניע ישראלים רבים, לרבות דמויות ציבוריות ואינטלקטואליות בולטות, לאמץ את “האופציה הים-תיכונית” הוא לא ההבטחה לשלום דווקא אלא הקשיים הכרוכים בהשגתו.

מאמר זה בוחן לעומק את הסיכונים האידיאולוגיים הכרוכים במאמצים האינטלקטואליים והתרבותיים להפוך את ישראל ל”ים-תיכונית”. הוכברג נדרשת במאמר לשאלות כגון: מדוע התעוררה המשיכה של הישראלים לים-תיכוניות דווקא בנקודת זמן זו? כיצד קרה שתרבות אתנו-לאומית, שבמידה רבה התנערה או התעלמה עד כה מהים התיכון (הן כ”ים” הן כ”אזור”) כמוקד להזדהות תרבותית והעדיפה על פניו ריכוזיות טריטוריאלית אתנו-לאומית אימצה פתאום את הים התיכון ואת הבטחתו האזורית? ובמה בעצם כרוכה הבטחה זו? ומה מקומו של הסכסוך הישראלי-פלסטיני בים תיכוניות? ואולם השאלה המרכזית ביותר שנדונה במאמר היא שאלת היחסים בין הים תיכוניות כהשתייכות גיאו-תרבותית אזורית ובין המזרחיות כסיווג אתני ישראלי-יהודי: כיצד עלינו להבין את הביטויים השונים הללו ללוקאליות ולזהות קולקטיבית ישראלית/יהודית, וכיצד עלינו להבין את ההבדל באופן שבו הם מתרגמים את הפוליטיקה לשפת המפעל הלאומי הציוני?

+ Abstract in Turkish

 “Akdenizlilik Seçeneği”: Yaygın İsrail Kültürel İmgeleminde Bölgesel Ortaklık Politikası üzerine

Gil Hochberg

Akdenizlilik ya da İsrail’de sıkça adlandırıldığı gibi “Akdeniz seçeneği”ne (Ha-opt’sia ha-yam tikhonit) artan ilgi, Oslo barış görüşmeleri ve İsrail’in ekonomik, siyasi ve kültürel entegrasyon modeli ile bölgedeki izole konumunu değiştirmeye yönelik sözleri ile ilişkilendirilerek kısmen de olsa anlaşılabilir. Belki, önemli kamusal figürler ve aydınlar da dahil olmak üzere birçok İsrailliyi “Akdenizlilik seçeneği”ni sahiplenmeye iten barış sözünün kendisinden ziyade, barış anlaşmasına ulaşmadaki belirgin zorluklardı.

Bu makale İsrail’i “Akdenizli” yapma yolunda harcanan entelektüel ve kültürel çabaların ideolojik temellerini yakından inceler. Buradaki ana soru, bu belirli zaman ve noktada İsrailliler için Akdenizliliğin neden sahiplenildiğidir. Büyük çoğunluğu yakın zamana kadar Akdeniz’i (gerek “deniz” gerek bölgesel anlamda) kültürel özdeşleşme alanı olarak reddeden veya ona itibar etmeyen ve onu teritoryal merkeziyet lehine olumsuzlayan bu etnik-milliyetçi kültür, nasıl birden bire bu deniz ve onun bölgesel vaatlerini benimser oldu?  Daha doğrusu, bu vaat nasıl bir şarta bağlanmaktadır? İsrail-Filistin çatışması bunun içinde nasıl öngörülmektedir? Araştırmamın en temelinde ise jeo-kültürel bölgesel ortaklık olarak yam tikhoniyut (Akdeniz) ile etnik İsrail-Yahudi sınıflandırması olan mizrachiyut (doğululuk) arasındaki ilişki yatmaktadır. İsrail/Yahudi yerelliği ve toplumsal hafızasının bu farklı eklemlemelerini ve Siyonist ulusal projesine karşılık bu bambaşka temsil siyasetini nasıl anlamlandırmalıdır?