Islamic Legal Hybridity and Patriarchal Liberalism in the Shari'a Courts in Israel

Islamic Legal Hybridity and Patriarchal Liberalism in the Shari’a Courts in Israel

Free download Download
  • Description

Product Description

Moussa Abou Ramadan

The civil judicial family law system and the shari‘a courts in Israel are a fascinating site for the study of legal hybridity, particularly with regard to cases involving the legal and religious rights of women. Legal hybridity is found both in the shari‘a courts, even when ruling on cases that are under their exclusive jurisdiction, and in the family courts that apply provisions of Islamic and Israeli law. In this article, I examine as a case study of the problem of appointing a woman as arbitrator between quarelling spouses in the shari‘a court arbitration process. This example shows how a shari‘a court operates under pressure from the secular civil judicial system. It is discernible how a system of legal hybridity gives rise to multiple discourses deriving from different normative systems and various players—such as human rights organizations, Islamic feminist movements, secular feminist movements, and the Israel Supreme Court—seeking to navigate the discourse in pursuit of their interests. My central thesis is that this system of legal hybridity is enhancing a patriarchal liberalism that is filled with obstacles and hurdles preventing full equality.
+ Abstract

Moussa Abou Ramadan

The civil judicial family law system and the shari‘a courts in Israel are a fascinating site for the study of legal hybridity, particularly with regard to cases involving the legal and religious rights of women. Legal hybridity is found both in the shari‘a courts, even when ruling on cases that are under their exclusive jurisdiction, and in the family courts that apply provisions of Islamic and Israeli law. In this article, I examine as a case study of the problem of appointing a woman as arbitrator between quarelling spouses in the shari‘a court arbitration process. This example shows how a shari‘a court operates under pressure from the secular civil judicial system. It is discernible how a system of legal hybridity gives rise to multiple discourses deriving from different normative systems and various players—such as human rights organizations, Islamic feminist movements, secular feminist movements, and the Israel Supreme Court—seeking to navigate the discourse in pursuit of their interests. My central thesis is that this system of legal hybridity is enhancing a patriarchal liberalism that is filled with obstacles and hurdles preventing full equality.

الفقه الإسلامي الهجين والليبرالية البطركية في المحاكم الشرعية في إسرائيل
موسى أبو رمضان

تعتبر منظومة قوانين الأحوال الشخصية والمحاكم الشرعية في إسرائيل موضوعًا مدهشًا لدراسة النتاج القضائي الهجين، وخاصة بكل ما يتعلّق بقضايا الحقوق القانونية والدينية للنساء. نعثر على هذا النتاج الهجين في المحاكم الشرعية، حتى في تلك القضايا التي تخضع إلى ولايتها القضائية الحصرية، وفي محاكم الأحوال الشخصية التي تعتمد التوفيق في أحكامها بين القانون الشرعي الإسلامي وبين القانون الإسرائيلي. سوف أقوم من خلال هذه المقالة بفحص حالة دراسية تتلخّص في إشكالية تعيين امرأة كوسيطة في فض نزاع بين زوجين في جهاز الوساطة ضمن المحكمة الشرعية. توضح هذه الحالة كيفية عمل المحكمة الشرعية في ظلّ ضغط يمارس عليها من طرف المنظومة القضائية المختصّة بالقانون المدني العلماني. إنها حالة يمكن سبر أغوارها حين تتيح منظومة من القضاء الهجين الفرصة أمام ظهور خطابات متعدّدة الأصوات هي نتاج لمنظومات معيارية مختلفة ومتعدّدة الأطراف – كمنظّمات حقوق الإنسان، وحركات نسوية إسلامية، وحركات نسوية علمانية، ومحكمة العليا الإسرائيلية، على سبيل المثال – الساعية إلى مخالفة الخطاب بغية تحقيق مصالحها.
وتتلخّص أطروحتي في أنَّ هذه المنظومة من القضاء الهجين تعزّز البطركية وأن طريق الليبرالية مليئة بالعثرات والعقبات التي تحدّ من تحقيق المساواة التامّة.


היברידיות משפטית אסלאמית וליברליזם פטריארכלי בבתי הדין של השריעה בישראל

מוסא אבו רמדאן

מערכת חוקי המשפחה האזרחיים ובתי הדין של השריעה בישראל מזמנים אפשרות למחקר מרתק על היברידיות משפטית, בייחוד בכל הנוגע למקרים הקשורים בזכויות משפטיות ודתיות של נשים. היברידיות משפטית מצויה בבתי הדין של השריעה גם כשהם פוסקים בעניינים שבתחום שיפוטם הבלעדי, ממש כשם שהיא מצויה בבתי הדין לענייני משפחה המיישמים את הוראות החוק האסלאמי והחוק הישראלי. במאמר זה אני בוחן מקרה פרטי של בעיית מינוי אישה לבוררת בין בני זוג נצים בהליך בוררות של בית דין של השריעה. דוגמה זו מראה כיצד פועל בית דין של השריעה תחת לחץ מצד מערכת המשפט האזרחית החילונית. ניתן לראות כיצד מערכת של היברידיות משפטית מולידה סוגי שיח מרובים הנגזרים ממערכות נורמטיביות שונות ומשחקנים שונים – כמו ארגונים לזכויות אדם, תנועות פמיניסטיות אסלאמיות, תנועות פמיניסטיות חילוניות ובית המשפט העליון בישראל – בניסיון להטות את השיח לטובת האינטרסים שלהם. טענתי המרכזית היא שמערכת כזאת של היברידיות משפטית מקדמת ליברליזם פטריארכלי המציב מכשולים רבים בפני השגת שוויון מלא.


İsrail Şer’i Mahkemelerinde İslami-Kanuni Hibridite ve Ataerkil Liberalizm

Moussa Abou Ramadan
İsrail’deki Şer’i mahkemeler ve medeni aile kanun sistemi hukukta karma özellikleri araştırmak için ideal bir örnek sunar. Bu durum özellikle kadınların yasal ve dini haklarını ilgilendiren davalarda ön plana çıkar. Yasal alandaki bu karma özellikleri hem Şer’i mahkemelerde, öyle ki kendi münhasır yetkisi altında olan davalar da buna dahildir, hem de İslami ve İsrail kanunlarını uygulayan aile mahkemelerinde bulmak mümkündür. Bu makalede, Şer’i mahkemelerdeki tahkim sürecinde kavgalı bir çiftin arasına hakem olarak bir kadının atanması problemini örnek alıyorum. Bu örnek Şer’i mahkemelerin medeni hukuk sisteminin baskısı altında nasıl çalıştığını gösterir.
Karmalaşmış hukuk sisteminin nasıl farklı normatif sistemlerden gelen çeşitli söylemlere taban hazırladığı ve bu söylemleri kendi amaçları doğrultusunda yönlendirmeye çabalayan çeşitli oyuncuları—mesela insan hakları organizasyonları, İslami veya laik feminist akımlar (movement), ve de İsrail Yüksek Mahkemesi—nasıl yarattığını görmek mümkündür. Bu makaledeki ana tezim ise hukuktaki bu karma özelliklerin kadın erkek arasında eşitliği önleyen ataerkil liberalizmi güçlendirdiğidir.

+ Abstact in Arabic

الفقه الإسلامي الهجين والليبرالية البطركية في المحاكم الشرعية في إسرائيل
موسى أبو رمضان

تعتبر منظومة قوانين الأحوال الشخصية والمحاكم الشرعية في إسرائيل موضوعًا مدهشًا لدراسة النتاج القضائي الهجين، وخاصة بكل ما يتعلّق بقضايا الحقوق القانونية والدينية للنساء. نعثر على هذا النتاج الهجين في المحاكم الشرعية، حتى في تلك القضايا التي تخضع إلى ولايتها القضائية الحصرية، وفي محاكم الأحوال الشخصية التي تعتمد التوفيق في أحكامها بين القانون الشرعي الإسلامي وبين القانون الإسرائيلي. سوف أقوم من خلال هذه المقالة بفحص حالة دراسية تتلخّص في إشكالية تعيين امرأة كوسيطة في فض نزاع بين زوجين في جهاز الوساطة ضمن المحكمة الشرعية. توضح هذه الحالة كيفية عمل المحكمة الشرعية في ظلّ ضغط يمارس عليها من طرف المنظومة القضائية المختصّة بالقانون المدني العلماني. إنها حالة يمكن سبر أغوارها حين تتيح منظومة من القضاء الهجين الفرصة أمام ظهور خطابات متعدّدة الأصوات هي نتاج لمنظومات معيارية مختلفة ومتعدّدة الأطراف – كمنظّمات حقوق الإنسان، وحركات نسوية إسلامية، وحركات نسوية علمانية، ومحكمة العليا الإسرائيلية، على سبيل المثال – الساعية إلى مخالفة الخطاب بغية تحقيق مصالحها.
وتتلخّص أطروحتي في أنَّ هذه المنظومة من القضاء الهجين تعزّز البطركية وأن طريق الليبرالية مليئة بالعثرات والعقبات التي تحدّ من تحقيق المساواة التامّة.

+ Abstract in Hebrew


היברידיות משפטית אסלאמית וליברליזם פטריארכלי בבתי הדין של השריעה בישראל

מוסא אבו רמדאן

מערכת חוקי המשפחה האזרחיים ובתי הדין של השריעה בישראל מזמנים אפשרות למחקר מרתק על היברידיות משפטית, בייחוד בכל הנוגע למקרים הקשורים בזכויות משפטיות ודתיות של נשים. היברידיות משפטית מצויה בבתי הדין של השריעה גם כשהם פוסקים בעניינים שבתחום שיפוטם הבלעדי, ממש כשם שהיא מצויה בבתי הדין לענייני משפחה המיישמים את הוראות החוק האסלאמי והחוק הישראלי. במאמר זה אני בוחן מקרה פרטי של בעיית מינוי אישה לבוררת בין בני זוג נצים בהליך בוררות של בית דין של השריעה. דוגמה זו מראה כיצד פועל בית דין של השריעה תחת לחץ מצד מערכת המשפט האזרחית החילונית. ניתן לראות כיצד מערכת של היברידיות משפטית מולידה סוגי שיח מרובים הנגזרים ממערכות נורמטיביות שונות ומשחקנים שונים – כמו ארגונים לזכויות אדם, תנועות פמיניסטיות אסלאמיות, תנועות פמיניסטיות חילוניות ובית המשפט העליון בישראל – בניסיון להטות את השיח לטובת האינטרסים שלהם. טענתי המרכזית היא שמערכת כזאת של היברידיות משפטית מקדמת ליברליזם פטריארכלי המציב מכשולים רבים בפני השגת שוויון מלא.

+ Abstract in Turkish


İsrail Şer’i Mahkemelerinde İslami-Kanuni Hibridite ve Ataerkil Liberalizm

Moussa Abou Ramadan
İsrail’deki Şer’i mahkemeler ve medeni aile kanun sistemi hukukta karma özellikleri araştırmak için ideal bir örnek sunar. Bu durum özellikle kadınların yasal ve dini haklarını ilgilendiren davalarda ön plana çıkar. Yasal alandaki bu karma özellikleri hem Şer’i mahkemelerde, öyle ki kendi münhasır yetkisi altında olan davalar da buna dahildir, hem de İslami ve İsrail kanunlarını uygulayan aile mahkemelerinde bulmak mümkündür. Bu makalede, Şer’i mahkemelerdeki tahkim sürecinde kavgalı bir çiftin arasına hakem olarak bir kadının atanması problemini örnek alıyorum. Bu örnek Şer’i mahkemelerin medeni hukuk sisteminin baskısı altında nasıl çalıştığını gösterir.
Karmalaşmış hukuk sisteminin nasıl farklı normatif sistemlerden gelen çeşitli söylemlere taban hazırladığı ve bu söylemleri kendi amaçları doğrultusunda yönlendirmeye çabalayan çeşitli oyuncuları—mesela insan hakları organizasyonları, İslami veya laik feminist akımlar (movement), ve de İsrail Yüksek Mahkemesi—nasıl yarattığını görmek mümkündür. Bu makaledeki ana tezim ise hukuktaki bu karma özelliklerin kadın erkek arasında eşitliği önleyen ataerkil liberalizmi güçlendirdiğidir.